Ustanowienie na podstawie rozstrzygnięć II Soboru Watykańskiego nowego sposobu odprawiania Mszy Świętej było radykalną zmianą. Z uwagi na masowość zjawiska, Msza Święta w Novus Ordo na dobre zadomowiła się w Kościele. Współcześnie jednak Msza Trydencka zdaje się od nowa zyskiwać na popularności. Warto wiedzieć, czym w podstawach różni się od tej „po nowemu”.
Nadzwyczajna Forma Rytu Rzymskiego – tak oficjalnie dokumenty Kościoła mówią o przedsoborowej Mszy Świętej – jest regularnie używana do sprawowania Eucharystii we wszystkich największych miastach Polski. Choć jej współczesny renesans jako zjawisko społeczne jest dostrzegalny, to jednak zainteresowanie uczestnictwem w tej formie Mszy nie wybuchło na naszych oczach tak gwałtownie, jak 50 lat temu miało to miejsce w przypadku przejścia na Novus Ordo. Zainteresowanie nią wzmaga się stopniowo a w uczestnictwo angażują się – oprócz osób w wieku podeszłym – głównie ludzie młodzi.
Przed opisaniem konkretnych różnic pomiędzy oboma sposobami celebracji, warto wspomnieć o pewnej generalnej zmianie, która towarzyszy Novus Ordo komplementarnie. Chodzi o poziom specjalizacji i liczbę szczegółów, jakie charakteryzują obie Msze Święte. Ta starsza jest niepomiernie bardziej złożona i wymagająca, tak dla celebransa, jak i dla służby liturgicznej. Wiele jest punktów, w których trzeba dochować staranności w gestach, słowach i w sposobie komunikowania. Dominują elementy tekstu wymawiane przez kapłana w ciszy, podczas gdy Msza Święta posoborowa w większości odprawiana jest głośno.
To, co szczególnie odróżnia Mszę Trydencką od Mszy modernistycznej(typu Novus Ordo) to m.in:
è Język odprawiania Mszy – w wersji tradycyjnej zawsze dochowywany jest wymóg odprawiania po łacińsku, natomiast Novus Ordo można odprawiać w bardzo wielu językach;
è Zupełnie inna, dłuższa w wersji przedsoborowej Modlitwa Eucharystyczna;
è Ostatnia Ewangelia, czyli ponowne sięgnięcie do Pisma Świętego w ostatniej części Mszy, czego zabrakło w rozwiązaniach posoborowych;
è Występujący tylko w wersji modernistycznej gest przekazania znaku pokoju pomiędzy wiernymi.
